Στην Αρχαία Λακεδαίμονα από την εποχή του βασιλιά και νομοθέτη Λυκούργου κατά τον 8ον π.Χ. αιώνα, γινόντανε στην Λακωνία τα κοινά συσσίτια κατά τα οποία λαός και στρατός τρώγανε τον περίφημο Μέλανα Ζωμό.
Σφάζανε το χοίρο και φρόντιζαν με μεγάλη επιμέλεια να μαζέψουν το αίμα του μέχρι ρανίδος. Το αίμα ανακάτευαν με ξύδι για να μην πήξη. Κατόπιν τηγάνιζαν κρέας και λίπος και μέσα σ' αυτό έριχναν νερό. Μόλις το νερό άρχιζε να βράζει ανακάτευαν μέσα σ' αυτό αλεύρι κρίθινο και προσέθεταν λίγο-λίγο το αίμα με το ξύδι. Εν συνεχεία και ενώ συνέχιζε το βράσιμο ρίχνανε νερό ώστε να διατηρείται πάντα αραιά πηχτό, υδαρές. Όταν το παρασκεύασμα δεν απορροφούσε άλλο νερό εσήμαινε πως είχε βράσει και ήταν κατάλληλο για σερβίρισμα.
Αυτό βέβαια το φαγητό με ξύδια μέσα, με αίμα, με λίπη και αλεύρια βρασμένα ήταν πολύ βαρύ. Για τους μακρινούς όμως προγόνους μας που κάνανε πολύ σκληρή και φυσική ζωή ήταν το πιο αγαπημένο τους και δυναμωτικό φαγητό. Όταν αργότερα άλλαξαν τα πράγματα και σταματήσανε τα κοινά συσσίτια, οι κάτοικοι της Λακεδαίμονος και της Μάνης διατηρούσαν στα σπίτια τους δυο-τρία γουρούνια (χοιρινά), και παρασκεύαζαν στο σπίτι πλέον τον Μέλανα Ζωμόν.
Μικρή μόνον αλλοίωση του παρασκευάσματος έχομε παρατηρήσει μέχρι σήμερα και η αλλοίωση αυτή έγινε κατά τα τελευταία εκατό-εκατόν πενήντα χρόνια. Αφηρέθη το αίμα, το κρίθινο αλεύρι αντικατεστάθη από σμιγό και τώρα τελευταία από σιταρένιο, το δε ξύδι από λεμόνι που και γεύση καλλίτερη δίνει, αλλά κάνει πιο ελαφρό το φαγητό. Κι' αφού έφυγε το αίμα και το κρίθινο αλεύρι έπαυσε να είναι μαύρο ζουμί «Μέλας ζωμός» και ονομάστηκε γουρουνοπασπαλάς - χιουροπασπαλάς - σκοτοπασπαλάς, που είναι το πιο νόστιμο φαΐ των Μανιατών.
Ας μην κρυβόμαστε. Όσοι γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στην Μάνη, θυμηθείτε με πόση λαχτάρα περιμέναμε την Δευτέρα του Τριωδίου, για να σφάξομε τα χοιρινά μας και να φάμε τον σκοτοπασπαλά. Δεν ήταν τόση η λαχτάρα γιατί ήταν καλό το φαγητό, αλλά γιατί διαβάζαμε στην έκφραση των μεγάλων μια επισημότητα, μια αναγκαία συνέχιση ενός εθίμου που η παράβασή του ή το σταμάτημά του ήταν μια ιεροσυλία.
Η Δευτέρα του Τριωδίου είναι κινητή κι' εξαρτάται από το Πάσχα που κι' αυτό είναι κινητή γιορτή κι' εξαρτάται με την σειρά του από την κίνηση της Σελήνης. Αλλά και οι γιορτές των Αρχαίων Λακώνων κατά τας οποίας άρχιζαν την χρήση του Μέλανος Ζωμού συνέπιπταν κατά την αυτήν περίοδον του χειμώνα όπως και σήμερα. Υπελογίζοντο σύμφωνα με την Σελήνη για την οποία οι πρόγονοί μας έτρεφαν δέος και απέδιδαν θεϊκές ιδιότητες.
